سرویس جهان مشرق - در دو و نیم سال گذشته از جنگ یمن که از مارس ۲۰۱۵ و در نتیجه مداخله نیروهای ائتلاف عربی به فرماندهی عربستان در کنار ۹ کشور دیگر از جمله امارات آغاز شد، جریان الحوثی قدرت بالای نظامی خود را در مراحل مختلف این جنگ نشان داد. ماهیت جنگ در ابعاد داخلی و خارجی باعث شد نیروهای یمنی به موشک‌های بالستیک روی بیاورند تا بتوانند از آن به عنوان سلاحی برای پر کردن شکاف‌های موجود استفاده کنند. در این میان یگان های وابسته به جریان انصارالله تیپ موشکی  این کشور را به صورت انحصاری در دست داشته و برای حفاظت و توسعه تسلیحات موشکی خود فعالیت می‌کنند تا بتوانند اهرم قدرت بالایی برای تحمیل اراده خود به دو قطب متجاوز یعنی عربستان و امارات داشته باشد. 

انصارالله معمولاً در تشریح توانمندی های نیروهای خود در جنگ کنونی از دو عبارت ارتش و کمیته‌های مردمی نام می‌برد،  این بدان معنا است که این دو جریان به صورت جدا از هم کار می‌کنند. حوثی ها از مدتها پیش این اصطلاح را باب کرده اند تا  قدرت شبه نظامیان خود را به عنوان یک قدرت موازی در کنار نیروهای مسلح مطرح کنند و بتوانند آن را جایگزین گارد ریاست‌جمهوری نمایند. 

توانمندی انسانی جریان انصارالله

توانمندی‌های انسانی جریان انصارالله را می توان در موارد زیر برشمرد: 

الف:  قدرت ارتش: از زمان انقلاب ۲۱ سپتامبر۲۰۱۴  فرماندهی ارتش از نیروهای مردمی انقلاب کننده حمایت کرد و  موفق شد تا حد زیادی هماهنگی و انسجام ارتش دوران علی عبدالله صالح را حفظ کند. البته این هواداری تا حد زیادی مربوط به مقام های مافوق آنها بود که از سوی  کمیته انقلابی و مردمی و فرماندهان وابسته به جریان زیر نظر بودند. ارزیابی و ارائه گزارش از تعداد واقعی  عناصر حاضر تحت فرماندهی ارتش به علت شکافی که مدت ها پیش یعنی بعد از حمله نظامی نیروهای متجاوز در آن به وجود آمده و توزیع این نیروها  بین وزارت دفاع تحت حاکمیت نیروهای انقلابی و وزارت دفاع تحت حاکمیت دولت نامشروع و خود خوانده در بخش هایی از یمن مشکل است. 

با وجود این، عملیات عضو گیری همچنان ادامه دارد و طی دو سال گذشته از جنگ ده‌ها هزار نفر از مردم به ارتش پیوسته اند. این روند در نیمه دوم سال ۲۰۱۷ با افزایش قابل ملاحظه ای همراه بود و هزاران نیروی مبارز  به ارتش پیوسته و در یگان های حاضر در سواحل غربی دریای سرخ و بندر الحدیده  و تعز و استان بیضاء و ذمار و صعده مستقر شدند. 

ب: کمیته های مردمی: این گروه شامل مبارزانی هستند که به شکل دوره ای در جبهه‌های مختلف نقل مکان می‌کنند.  آنها گرایش های مذهبی زیدی دارند و منبع اصلی نیروهای مبارزه و مدافع یمنی را شامل می شود. نفرت از متجاوزان و درگیری‌های سیاسی از دیگر عوامل پیوستن این عده به ارتش است. 

کمیته های مردمی  بیشتر در استان های شمالی این کشور حضور دارند، چرا که زیدی ها بیشتر در این مناطق استقرار دارند، علاوه بر اینکه بخش هایی از مناطق جنوب تحت حاکمیت دولت خود خوانده منصور هادی قرار دارد. 

آمار واقعی و دقیق از تعداد کلی مبارزان حاضر در میان  کمیته های مردمی وجود ندارد.  این کمیته ها شامل گردان های مختلف نظیر گردان های الحسین و گردان های مرگ و گردان های بدر هستند، اما ارزیابی‌های موجود تعداد این نیروها را ده‌ها هزار نفر برآورد می‌کنند. پیش از این و در جریان حضور نیروهای مردمی در صنعا، انصارالله از منصور هادی خواسته بودند که زمینه های ادغام ۷۵ هزار مبارز در صفوف ارتش و پلیس را فراهم کند که این تعداد احتمالا مربوط به تعداد عناصر کمیته های مردمی است. البته منصور هادی با این خواسته مخالفت کرده بود. 

رئیس کمیته انقلابی یمن در سال ۲۰۱۶ از وزارت امور مالی این کشور خواست تا  تقویت مالی برای پرداخت حقوق ۱۲۰هزار نظامی در وزارت دفاع را انجام دهد. این آمار نسبت به مطالب مطرح شده درباره نیروهای انسانی کمیته های مردمی قبل از ورود به صنعا که بین ۱۰ تا ۱۵ هزار نفر ارزیابی می شد، بسیار بالاتر است. 

توانمندی‌های تسلیحاتی

توانمندی های تسلیحاتی جریان انصارالله شامل تمامی تسلیحاتی است که این جریان طی جنگ های شش گانه ( ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰ ) به دست آورده و تمامی تسلیحاتی که نیروهای مسلح این کشور دارا هستند.  آنها همچنین تسلیحاتی را از برخی منابع داخلی و خارجی در جریان جنگ کنونی به دست آورده اند.  علاوه بر اینها در نتیجه کشته شدن علی عبدالله صالح و  تسلط جریان انصارالله بر انبارهای تسلیحاتی هواداران وی نیز تسلیحات این جریان افزایش پیدا کرده است. 

با این وجود نمی توان گفت که تمامی تسلیحات موجود در  یمن، تحت حاکمیت واحد قرار دارد،  چرا که دست کم این سلاح‌ها در دست دو گروه است. اول وزارت دفاع و دوم  حاکمیت دولت و کمیته‌های مردمی. 

توانمندی‌های تسلیحاتی جریان انصار الله بدین ترتیب قابل تقسیم بندی است:

تسلیحات پیاده و زرهی:  با تسلط جریان انصارالله بر پایتخت،  سلاح هایی که در پایتخت وجود داشتند تحت تسلط این جریان درآمد. این سلاح ها شامل کلاشنیکوف، خمپاره انداز آر پی جی ۷ و مسلسل ام ۲ بروانینگ و توپ خود کششی و توپ های ضد هوایی و چند تانک از نوع تی ۵۵ و تمامی تسلیحات تیپ ۳۱۰ شهرعمران است.  این ها علاوه بر تسلیحاتی است که یگان های نظامی شهر های صعده و عمران  در پی وفاداری اعلام نشده خود به الحوثی به آنها دادند. 

با وجود اینکه منطقه در دو و نیم سال گذشته در معرض حملات هوایی قرار گرفته است ، اما برخی  یگان های نظامی این کشور هنوز وارد هیچ درگیری با نیروهای متجاوز نشده‌اند و ذخایر و تسلیحات زیادی در اختیار دارند.  این تسلیحات شامل انواع تانک ها و خودروهای رزمی و نفربرهای زرهی و انواع توپ ها است.  مانورهای نظامی برگزار شده در یمن که در پایان برنامه آموزشی نیروهای جدید برگزار شد، نشان دهنده کیفیت خودروهای چهار سیلندری است که توپ های مسلسل متوسط و  ضدهوایی بر آنها سوار شده است.  آنها همچنین سلاح های متعددی برای مقابله با تانک‌ها  در اختیار دارند که از جمله آنها می توان به موشک تاو اشاره کرد. انصارالله همچنین  انواع سلاحهای تک تیرانداز بومی  شامل ذوالفقار ۱ و ذوالفقار ۲ و خاطف و اشتر و سرمد را در اختیار دارد. 

توانمندی های موشکی: نام توانمندی‌های موشک شامل تمامی موشک های تاکتیکی کوتاه برد و میان برده است که در ایران امروزه به عنوان قدرت مستقل شبیه به نیروی دریایی و زمینی و هوایی آنها را تحت کنترل خود گرفته است. آنها حتی موشک هایی را در  اختیار دارند که پیشتر ارتش آنها را در اختیار نداشته است. این  تسلیحات وابسته به یگان موشکی جریان انصارالله است که از نظر ساختار ارتش زیر نظریگان ذخیره استراتژیک است.

هسته اولیه موشک های بالستیک در یمن موشک های اسکاد بی است که  این کشور در دهه ۸۰ قرن گذشته میلادی از اتحاد جماهیر شوروی گرفته است. همراه با این موشک ها ۲۰ سکوی پرتاب موشک به یمن تحویل شد، بعلاوه ۱۵ موشک که در سال ۲۰۰۲ در چارچوب معامله ای از کره شمالی تحویل گرفت. 

شاید بتوان گفت که ارزیابی های مطرح شده در رابطه با ماهیت واقعی ذخایر موشکهای بالستیک یمن دقیق نباشد، چرا که اعلام این موضوع به معنی کشف اسرار نظامی است،  علاوه بر اینکه اعلام رسمی این موضوع می توانست حساسیت کشورهای همجوار از جمله عربستان را در پی داشته باشد. ائتلاف  متجاوز به یمن تعداد این موشک ها را ۳۰۰ فروند ارزیابی کرده است که انصارالله برخی از آنها را به صعده منتقل کرده اند. 

جنگ یمن مجموعه‌ای از موشک‌های  جریان الحوثی را رونمایی کرد که با آنها اهداف نظامی را در داخل کشور و عمق خاک عربستان سعودی هدف قرار دادند. مهمترین این موشک ها عبارتند از: 

با ورود جنگ به ماه سوم، ائتلاف متجاوز به یمن مدعی شد که بسیاری از موشک های اسکاد این کشور را نابود کرده است، این در حالی است که برخی منابع موجود در یمن در ماه هشتم جنگ اعلام کردند که انصارالله بین ۶۰ تا ۷۰ موشک بالستیک از جمله موشک‌های توشکا در اختیار دارد. ائتلاف  متجاوز به یمن در دسامبر ۲۰۱۷ اعلام کرد که انصارالله از سال ۲۰۱۵ تاکنون بالغ بر ۸۳ موشک بالستیک  به سمت اراضی عربستان شلیک کرده است. 

تا یک سال و نیم بعد از آغاز جنگ تنها مناطق جنوب و مرکزی عربستان حد فاصل عمق ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتری از مرزهای یمن هدف موشک باران نیروهای انصارالله قرار می گرفت،  اما از این زمان به بعد اهداف موشک ها به عمق  هزار کیلومتری رسید.  به عنوان مثال اطراف شهر مکه در اکتبر سال ۲۰۱۶ هدف اصابت موشک قرار گرفت. همچنین در ۴ نوامبر ۲۰۱۷ نیز فرودگاه ملک خالد واقع در شمال شهر ریاض با موشک بالستیک از نوع برکان اچ ۲  هدف قرار گرفت.  همچنین در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۷ نیز یک موشک به سمت کاخ پادشاهی عربستان در الیمامه شلیک شد که موشکی بالستیک و از نوع برکان بود. 

نیروی دریایی انصارالله

نیروی دریایی انصارالله با کمترین توان تسلیحاتی به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد. این موضوع در نتیجه هدف قرار گرفتن مکرر آنها از سوی جنگنده‌های ائتلاف متجاوز به یمن از روز اول جنگ صورت گرفته است. بنابر برخی منابع رسانه‌ای انصار الله در اواخر سال ۲۰۰۶ تعداد ۱۲ فروند قایق  تندرو و کوچک دریافت کرده است. آنها همچنین فعالیت‌های خود را ضد کشتی های جنگی ائتلاف متجاوز در دریای سرخ با اقداماتی نظیر هدف قرار دادن کشتی اماراتی سوئیفت با  موشک های ضد کشتی در اول اکتبر ۲۰۱۶ ادامه دادند.  آنها دو هفته بعد به دو کشتی آمریکایی موشک‌های جداگانه‌ای شلیک کردند. 

انصارالله در مناطق تحت کنترل ساحلی خود از مین های دریایی به‌خوبی استفاده کردند تا بتوانند مانع از  پیشروی ارتش زمینی  نیروهای متجاوز شوند.

انصارالله در نوامبر ۲۰۱۷ اعلام کردند که مجموعه موشک های بومی دریایی با نام المندب ۱  را در اختیار دارند. گزارش کارشناسان مرتبط با موضوع در اوایل سال ۲۰۱۷  نشان داد که جریان انصارالله و ارتش توانمندی های تکنولوژی دریایی دارد که باعث می‌شود آنها در آینده بتوانند حملات بیشتری ضد کشتی‌های جنگی متجاوزان با دقت بالا انجام دهند. درست مانند موشکی که کشتی های ائتلاف در جریان سال ۲۰۱۶ با آن هدف قرار گرفتند.  از سوی دیگر گزارش هایی مخابره شده است، مبنی بر اینکه نیروهای مقاومت موشک های ایرانی نوع سی ۱۰۲ را  در اختیار گرفتند که برخی از آنها در حملات کشتی های ائتلاف متجاوز به کار گرفته  شده است. 

بخش سوم: عملکرد تاکتیکی و  استراتژیک نیروهای مبارز

انصارالله و ارتش، جنگ خود را ضد نیروهای متجاوز با پرداختن به روش دفاعی و هجومی دنبال کردند.  آنها تاکتیک‌هایی را برای تکمیل یکدیگر مورد استفاده قرار دادند که شامل حملات و کمین و محاصره و مهار طرف مقابل بود و بر اساس شرایط نیروهای مهاجم مورد استفاده قرار می‌گرفت.  البته در نتیجه اختلال در موازنه های قدرت،  روش دفاعی بیش از سایر روش ها مورد استفاده قرار می گیرد.  آن‌ها استراتژی دفاعی و مشخصی را در تمامی جبهه‌های واقع در ساحل غربی در پیش گرفته بودند و بر اساس این استراتژی از شبکه گسترده ای از مین ها استفاده می‌کردند. 

استراتژی هجومی نیروهای مقاومت در مناطق مشخصی نظیر مرزهای شمال و شمال غربی با عربستان و منطقه الجوف و تعز به کار گرفته می شود. یکی از رهبران انصارالله در این رابطه می گوید که بهترین وسیله دفاعی،  حمله است. درباره اهمیت این استراتژی می‌توان به هدف قرار گرفتن شهرهای عربستان با۶۵۹۴۲ گلوله و راکت مختلف جنگی بعلاوه ۸۳ حمله موشکی اشاره کرد که برخی از آنها تا شهر ریاض نیز رسیده است. 

از نظر تاکتیکی و استراتژیک می‌توان گفت عملکرد جریان الحوثی در مدیریت درگیری های دفاعی با شایستگی بالا باعث تحقق اهداف زیر در جبهه مبارزات شده است: 

-         مهار کردن پیشروی نیروهای متجاوز در جبهه‌های مختلف.

-         به فرسایش کشیدن توان آتش جنگنده های متجاوز از طریق  ایجاد اهداف ایذایی شامل سکوهای پرتاب موشک بالستیک. 

-         ساقط کردن برخی جنگنده‌ها و هواپیماهای شناسایی بدون سرنشین.

-         حفظ واردات  سلاح و تجهیزات جنگی از منابع خارجی.

-         ابتکار عمل و تلاش سریع برای پر کردن شکاف ها که از طرق زیر انجام می شود: 

الف:  وارد کردن هواپیماهای کوچک بدون سرنشین در حمایت از حملات زمینی. 

ب: وارد کردن قایق های کوچک تندرو و قابل کنترل از راه دور در درگیری های دریایی.

ج: افزایش برد موشک‌های بالستیک به هزار کیلومتر

د: تبدیل موشک‌های زمین به هوا به موشک‌های زمین به زمین با برد متوسط

انصارالله موفق شده از طریق انجام حملات موشکی به شهرهای عربستان تاثیر سیاسی قابل توجهی بر دولت امارات به عنوان یکی از کشورهای متجاوز داشته باشد و آن را با  تهدیدات مکرر از طریق حمله به خاک این کشور و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی که در این نتیجه این حمله ایجاد می‌شود، تحت تاثیر قرار دهد.